Artan konut fiyatları ve düşen alım gücü ile konut sahibi olamayan yurttaşlarla, sarsıntıda konutuna güvenmeyenler alternatif tahlillere yöneliyor. Bilhassa son periyotta maliyeti klâsik yapılara nazaran çok daha düşük olan konteyner ve prefabrik konutlara ilgi arttı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2024 Yoksulluk ve Ömür Şartları İstatistikleri’ne nazaran, kendine ilişkin konutta yaşayanların oranı yüzde 56.1’e geriledi. Konut fiyatlarındaki artış da bu düşüşün esas nedenlerinden biri. TÜİK Konut Fiyat Endeksi’ne nazaran, 2021 yılından bu yana Türkiye genelinde konut fiyatları gerçek olarak yüzde 300’ün üzerinde arttı. İstanbul üzere büyükşehirlerde artış oranı daha da yüksek. Yüksek inşaat maliyetleri, arsa fiyatlarındaki sıçrama ve personellik fiyatlarındaki artış, alternatif konut tahlillerine olan ilgiyi de beraberinde getirdi.
Son yıllarda zelzele güvenliği, düşük maliyet ve süratli üretim avantajları nedeniyle konteyner konutlara eğilim arttı. Büyük kentlerde ortalama 3-5 milyon liraya satılan dairelerin yanında, hazır yeri bulunan yurttaşlar konteyner meskenlere yarı fiyatına sahip olabiliyor.
TARIM ALANLARINA YERLEŞİM
Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre 2023 yılında tarım yerlerinin hedefi dışında kullanım oranı evvelki yıla nazaran yüzde 5 artış gösterdi. Kaçak yapılaşmaların kıymetli bir kısmının konteyner ve prefabrik konutlardan oluştuğu belirtiliyor.
Türk Yapısal Çelik Derneği Yönetim Kurulu Lider Yardımcısı Melih Şimşek, pandemi, zelzele ve ekonomik kriz üzere faktörlerin inançlı konut gereksinimini artırdığını belirtti. Şimşek, “Şehir içindeki yüksek maliyetli meskenler yerine, ‘Bir dikili ağacım olsun’ diyenler prefabriğe yöneliyor” dedi. Lakin Şimşek, bu yapıların kalıcı değil, “geçici konut” sınıfında olduğunu vurguladı.
Şimşek ayrıyeten, teyit edilmiş kesin bir bilgi olmamakla birlikte, pandemi sonrası bir milyondan fazla parsel satışının kaydedildiğini, bu satışların büyük kısmının tarım toprakları üzerinde olduğunu aktardı. Şimşek, “Bu nedenle birçok konteyner konut kaçak olarak tarım alanlarına yerleştiriliyor. Planlı imar alanlarında ise daha kalıcı modüler meskenlerin kurulduğunu gözlemliyoruz lakin bu oran hâlâ düşük” dedi.
250 BİN TL’DEN BAŞLIYOR
Emlak uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı da 23 Nisan’da Marmara’da meydana gelen sarsıntının akabinde “mobil ev” kavramına ilginin arttığını belirtti. Yasal düzenlemelerin tesiriyle prefabrik konutlara yönelik talebin bir ölçü azaldığını söz eden Özelmacıklı, “Konteyner meskenler köy yerleşim alanlarına yakın imarlı topraklara kuruluyor. Lakin tarım topraklarının korunmasına yönelik sıkı kontroller var. Bu nedenle mesken kurmadan evvel yasal denetimlerin kesinlikle yapılması gerekiyor” dedi.
Özelmacıklı, prefabrik mesken fiyatlarının en düşük 40 metrekarelik bir yapı için yaklaşık 250 bin TL’den başladığını, maliyetin büyüklük ve kaliteye nazaran arttığını da ekledi.
Cumhuriyet
